Grotowski, czyli miesiąc z wybitnym człowiekiem teatru
Galeria Sztuki Współczesnej oraz Urząd Miasta Opola zapraszają na wystawę poświęconą Teatrowi 13 Rzędów w Opolu, zrealizowaną w 60. rocznicę pierwszej premiery tego teatru – „Orfeusza” wg Jeana Cocteau w reżyserii Jerzego Grotowskiego (8 października 1959 roku). Zapraszamy Opolan na pl. Jana Pawła II od 8 do 22 października.
Opole – miejsce szczególne
Jerzy Grotowski to światowej sławy reżyser i teoretyk teatru. Jeden z największych reformatorów teatru XX wieku. Urodzony w 1933 w Rzeszowie, zmarł w 1999 w Pontederze (Włochy). Na mapie teatralnych wędrówek Jerzego Grotowskiego Opole stanowiło miejsce szczególne.
Tu, w niewielkiej salce, dojrzewało jego myślenie o teatrze i aktorze, tu jego teorie nabierały materialnych kształtów. Dzieje Teatru 13 Rzędów w Opolu zamykają się w pięcioleciu 1959 – 1964.
Opole nie posiada wielu wybitnych osobistości, które wpłynęły na rozwój sztuki XX wieku. Warto zatem przypominać o tych postaciach, które mieszkały w stolicy regionu i wpłynęły na kształt kultury światowej.
– Z perspektywy publiczności międzynarodowej, ekspertów niemieckich, japońskich czy też amerykańskich, badających teatr i jego awangardowe nurty, Opole identyfikowane jest z czasami, kiedy swoje idee realizował tu Jerzy Grotowski – mówi dyrektor Galerii Sztuki Współczesnej w Opolu, Anna Potocka.
Śladami Grotowskiego
Galeria Sztuki Współczesnej w 2019 roku realizuje wieloetapowy projekt upamiętniający Jerzego Grotowskiego. W czerwcu odbyły się rezydencje artystyczne poświęcone twórczości reżysera, w których udział wzięli performerzy Justyna Górowska oraz Roman Dziadkiewicz.
W tym samy miesiącu odbyła się premiera wydawnictwa GSW „Grotowski. Bedeker Opolski”, będącego przewodnikiem „śladami Grotowskiego po Opolu”, którego autorką jest dr Agnieszka Wójtowicz. Publikacja spotkała się z ciepłym przyjęciem mieszkańców Opola oraz znawców tematu, jest nadal do nabycia w Informacji Turystycznej Miasta Opola oraz w Galerii Sztuki Współczesnej.
Ostatnim elementem działań jubileuszowych jest realizacja wystawy plenerowej bazującej na materiałach gromadzonych do realizacji publikacji GSW.
Zdjęcia dużo „mówią”
Wystawa plenerowa opowiada o losach reżysera oraz aktorów skupionych wokół Teatru 13 Rzędów (Teatru-Laboratorium13 Rzędów). Kuratorka wystawy wybrała fotografie oraz teksty ukazujące życie kulturalne i społeczne Opola czasów Grotowskiego.
– Większość zdjęć pozyskaliśmy z domowego archiwum rodzinny wybitnego, opolskiego fotografa – Leonarda Olejnika, który towarzyszył Grotowskiemu z aparatem fotograficznym w czasie jego działalności w Opolu – mówi Anna Potocka.
Wystawa wykorzystuje ponadto prywatne fotografie z archiwum domowego Urszuli Bielskiej – kierowniczki administracyjnej Teatru 13 Rzędów, gdzie widzimy Jerzego Grotowskiego oraz aktorów w mniej oficjalnych sytuacjach.
***
W Opolu powstało dziesięć przedstawień wybitnego reżysera. Dzisiaj, kiedy mówimy o teatrze Grotowskiego, myślimy przede wszystkim o jego dwóch wrocławskich inscenizacjach. O „Księciu Niezłomnym” i „Apocalypsis cum figuris”. Te przedstawienia stały się ważnymi wydarzeniami artystycznymi w polskim życiu teatralnym. Przyniosły Grotowskiemu światową sławę i uznanie, ale dla historii polskiego teatru równie ważne pozostaną jego opolskie inscenizacje.
*artykuł bazuje na książce A. Wójtowicz. Grotowski. Bedeker Opolski, Opole 2019.
