Historia jednego zdjęcia: Kamienice śródrynkowe przy ratuszu
W nowym cyklu zabieramy naszych czytelników w podróż wehikułem czasu! Dzięki koloryzacji wykonanej przez Jacka Kucharskiego – pasjonata historii, stare zdjęcia Opola zyskały nowy blask i życie. Co miesiąc publikujemy wybraną fotografię przedstawiającą ulice, budynki oraz mieszkańców Opola wraz z komentarzem przygotowanym we współpracy z Muzeum Śląska Opolskiego*.
Kamienice śródrynkowe przy ratuszu, w oryginale szklana klisza, lata 20./30. XX w., wym. 10 x 8,5 cm, fot. NN, zbiory Muzeum Śląska Opolskiego
Niemożliwe jest dziś ustalenie dokładnej daty budowy opolskiego ratusza. Jego historię możemy jednak z powodzeniem snuć od wieków średnich, kiedy to – na wzór innych śląskich miast – w Opolu został wybudowany dom kupiecki.
Na przestrzeni kolejnych stuleci w miejscu tym stanął w końcu ratusz – miejsce zebrań rady miejskiej i urzędników, siedziba sądu, archiwum itp. Budynek ulegał wielokrotnym przebudowom, remontom i rozbudowom. Obecny kształt gmachu jest wytworem stosunkowo młodym. Północne skrzydło bowiem zostało wzniesione w 1820 roku, a wieża ratuszowa wraz ze skrzydłem południowym dopiero w połowie lat 30. XX wieku.
Do czasów tej ostatniej, dwudziestowiecznej przebudowy do opolskiego ratusza przylegały tak zwane kamienice śródrynkowe, widoczne na prezentowanej fotografii. W kamienicach tych na parterach prowadzono najczęściej działalność handlową i usługową – jak widoczny pod numerem 44 zakład szewski Carla Paula, czy usytuowany tuż obok zakład tapicerski Paula Wieshalli. Wyższe kondygnacje przeznaczone były na mieszkania.
W 1933 roku zdecydowano o uporządkowaniu terenu wokół ratusza i wyburzeniu kamienic. Prace prowadzono w kilku etapach. Najpierw wyburzono domy od strony zachodniej, a następnie rozpoczęto likwidację budynków przylegających do wieży ratuszowej. W trakcie tych prac zauważono niepokojące pęknięcia, które zaczęto obserwować, niestety bez pomyślnego rezultatu. 15 lipca 1934 roku wieża ratuszowa runęła w południowo-zachodni narożnik rynku.
Szybko przeprowadzone prace (odbudowa wieży w kształcie z 1863 roku, rozbiórka jednego ze skrzydeł, przebudowa i remont niektórych pomieszczeń oraz wzniesienie południowego skrzydła) umożliwiły oficjalne otwarcie „nowego” ratusza nieco ponad dwa lata po katastrofie, bo już 18 października 1936 roku. To z tej okazji – przed południową fasadą – ustawiono wówczas pomnik Fryderyka Wielkiego, będący przez kolejnych kilka lat – do 1945 roku – charakterystycznym elementem przyratuszowego krajobrazu. Obecnie – od 2018 roku – w miejscu tym możemy oglądać inny monument. Postawiony z okazji 800-lecia miasta pomnik księcia Kazimierza I Opolskiego.
* Tekst ukazał się w kwietniowym wydaniu magazynu “Opole i Kropka”
Fotografia archiwalna: Muzeum Śląska Opolskiego
Koloryzacja : Jacek Kucharczyk „Koloryzacja starych fotografii”
Bibliografia: U. Zajączkowska, Ratusz w Opolu, Opole 2001
