Miejska zielona transformacja – zasilana odpadami

CYKL „ZIELONA TRANSFORMACJA”

Współczesne miasto już dawno przestało być jedynie „miejscem do pracy” oraz „sypialnią” dla mieszkańców. Każda tworząca je społeczność, niezależnie czy mieszka w milionowej aglomeracji, czy niewielkim miasteczku, dąży do jak najlepszych warunków życia. Zagrożenie kryzysami klimatycznym i energetycznym stwarza nowe wyzwania, a jednocześnie pozwala na wykorzystanie najnowszych koncepcji i rozwiązań technologicznych. Jedną z nich jest idea „Zielonej Transformacji”. Oznacza ona potrzebę odejścia od tradycyjnych paliw: węgla, ropy i gazu. Zamiast nich miasta korzystają z alternatywnych rodzajów paliwa, zapewniającego mieszkańcom ciepło i energię elektryczną. Miejska Zielona Transformacja wymaga istotnych zmian także w gospodarce odpadami. Nie każdy wyrzucony przedmiot będzie się nadawał, poprzez jego segregację i recykling, do ponownego wykorzystania na rynku. Istnieje wiele pośrednich możliwości przetwarzania odpadów, pomiędzy zapobieganiem ich powstawaniu, a umieszczaniem na składowiskach. Jedną z nich jest termiczna obróbka odpadów w specjalnie przygotowanych do tego instalacjach.

Na całym świecie pracuje ponad 2400 takich instalacji termicznego przekształcania odpadów, przede wszystkim miejskich, które wykorzystują powstałe z odpadów paliwo alternatywne (tzw. RDF). Śmieci nienadające się do poddania procesowi recyklingu oraz te, które nie powinny trafiać na składowisko odpadów, przetwarzane są w łatwo palną frakcję. Niekwestionowanym liderem instalacji termicznego przekształcania odpadów jest Japonia. W tym państwie, liczącym ponad 124 mln mieszkańców i gęsto zaludnionym, funkcjonuje 1200 instalacji. Zaczęły one powstawać w latach 90-tych, równolegle z budowanymi w Europie. Na naszym kontynencie powstało ich do tej pory ok. 500, stając się niezbędnym elementem miejskiej infrastruktury. W wybranych europejskich stolicach, takich jak Sztokholm, Wiedeń czy Paryż znajdują się po 3 lub 4 instalacje zapewniające ogrzewanie i zastępujące ciepłownie węglowe. Niemcy, dzięki 100 instalacjom termicznego przekształcania odpadów, zredukowali zanieczyszczenie powietrza, zastępując domowe piece ciepłem sieciowym. Tak samo praktyczni, jak i ekologiczni mieszkańcy półwyspu skandynawskiego wychodzą z założenia, że odpady są zbyt cennym surowcem, żeby go marnować na składowiskach. Liczba składowanych odpadów wynosi zaledwie 1 %. Paliwo z odpadów w Szwecji poza ogrzewaniem domów, zasila autobusy miejskie. Zdaniem Szwedów 4 tony odpadów mają energetyczną równowartość 1 tony ropy naftowej, 1,6 tony węgla oraz 5 ton niezagospodarowanych ścinek drzewnych. Dzięki zutylizowanym i termicznie przetworzonym odpadom energia cieplna dociera do ponad 1,25 mln szwedzkich mieszkań, a prąd do 680 tys. domostw. Ich południowi sąsiedzi – Duńczycy, mogą poszczycić się zdobytym w ubiegłym roku tytułem dla najlepszego budynku na świecie w kategorii „produkcja, energia i recykling”. Jest nim kopenhaski zakład przetwarzania odpadów na energię, wyposażony także w… stok narciarski, szlak turystyczny oraz ściankę wspinaczkową. Zdaniem National Geographic znajdujący się w stolicy Danii CopenHill jest jednym z ośmiu najlepszych na świecie projektów zrównoważonego rozwoju. Co ważniejsze, poza prestiżową nagrodą, dostarcza bez potrzeby spalania węgla energię elektryczną i ciepło do 150 tys. domów.

Tymczasem w Polsce zaledwie w dziewięciu spośród prawie tysiąca miast zastosowano technologię pozwalającą na bezpieczne i korzystne przetwarzanie odpadów z korzyścią dla mieszkańców. Do grona pionierów polskiej zielonej transformacji należą w kolejności alfabetycznej: Białystok, Bydgoszcz, Konin, Kraków, Poznań, Rzeszów, Szczecin, Warszawa oraz Zabrze. Nowych punktów na mapie planowanych inwestycji wciąż przybywa. Powodem jest możliwość dofinansowania budowy instalacji wykorzystujących paliwo alternatywne RDF do produkcji ciepła na potrzeby lokalnej sieci ciepłowniczej. Pieniądze pochodzą z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. NFOŚiGW prowadzi akcję uświadamiającą, że nawet co dziesiąte polskie mieszkanie może być ogrzewane z wytworzonej energii z odpadów. Bez termicznego przekształcania śmieci niemożliwe będzie ograniczenie do zaledwie 10 % ilości składowanych odpadów komunalnych do 2035 roku. Przed każdym z polskich miast stoi wyzwanie jak wykorzystać zieloną transformację z korzyścią dla mieszkańców, środowiska naturalnego i miejskich oraz domowych budżetów.