Opole Miastem Praw Człowieka
Opole zostało zaklasyfikowane jako miasto przejawiające szczególne
zaangażowanie we wdrażanie praw człowieka. Badania przeprowadzono na grupie 38 polskich miast liczących powyżej 100 tysięcy mieszkańców.
W ramach prowadzonych badań określono trzy zasadnicze kategorie:
- – miasta przejawiające szczególne zaangażowanie we wdrażanie praw człowieka, które można określić jako miasta praw człowieka;
- – miasta przejawiające przeciętny poziom zaangażowania we wdrażanie praw człowieka;
- – miasta nieprzejawiające zainteresowania problematyką praw człowieka.
Do pierwszej kategorii zaliczone zostały miasta szczególnie zaangażowane we wdrażanie standardów praw człowieka na poziomie lokalnym. W żadnym z miast nie doszło do przyjęcia deklaracji, lub innego aktu prawnego, w którym dane miasto określiłoby samo siebie wprost jako miasto praw człowieka. Kategoria ta jest jednak używana do opisania miast, które w swoich politykach lokalnych w sposób wyraźny i systemowy odwołują się do standardów praw człowieka. Znajduje to potwierdzenie w: lokalnym prawodawstwie; powołaniu określonych podmiotów w strukturze urzędu miasta podejmujących działania na rzecz wdrażania praw człowieka oraz podejmowaniu działań na rzecz upowszechniania praw człowieka.
Do tej kategorii obok Opola zaliczono jeszcze w większości dużo większe miasta: Gdańsk, Warszawę, Bydgoszcz, Częstochowę, Gdynię, Kraków, Łódź, Poznań i Wrocław.
Działalność polskich miast praw człowieka w obszarze wdrażania praw człowieka obserwujemy zwłaszcza w wymiarze instytucjonalnym. Elementem charakteryzującym jest koncentracja na problematyce równości i przeciwdziałania dyskryminacji. We wszystkich polskich miastach praw człowieka funkcjonują pełnomocnicy prezydentów miast ds. przeciwdziałania dyskryminacji, równego traktowania, równych szans, czy też polityki równościowej oraz mające charakter opiniodawczo doradczy zespoły czy też rady ds. równego traktowania.
W raporcie podsumowującym badania został podkreślony bardzo mocno fakt, że w strukturach Opola funkcjonuje wydział Centrum Dialogu Obywatelskiego, a jego naczelniczka Dorota Piechowicz-Witoń pełni jednocześnie funkcję pełnomocniczki ds. równego traktowania. CDO w swych zadaniach skupia znaczną cześć spraw związanych z dialogiem z mieszkańcami, współpracą z organizacjami pozarządowymi, radami dzielnic, zespołami doradczymi, wsparciem cudzoziemców, integracją społeczną, konsultacjami społecznymi, rozwojem mechanizmów partycypacji społecznej (tu warto wskazać Budżet Obywatelski, inicjatywę lokalną, aktywizację poprzez wolontariat). Wśród celów działania wydziału ważnym elementem jest podnoszenie wiedzy mieszkańców w zakresie praw obywatelskich, form aktywności, przeciwdziałania dyskryminacji i wdrażanie włączenia społecznego. Obywatelskie czwartki organizowane przez wydział wspólnie z partnerami społecznymi dotykają ważnych, ale też trudnych tematów obywatelskich (prawa i obowiązki obywateli, ale też profilaktyka i dobrostan psychiczny, przeciwdziałanie handlem ludźmi, czym szczególnie mocno mogą być w obecnym czasie zagrożeni uchodźcy z Ukrainy.
Opole stawia na dialog społeczny również w perspektywie rad doradczych i zespołów opiniodawczych. Wśród najmłodszych tego typu podmiotów jest Rada Kobiet, ale od wielu lat wparciem dla struktur miejskich są: Opolska Rada Działalności Pożytku Publicznego, Społeczna Rada Konsultacji, Zespół ds. Budżetu Obywatelskiego i Inicjatywy Lokalnej, Rada Seniorów Miasta Opola, Młodzieżowa Rada Miasta, Powiatowa Społeczna Rada ds. Osób Niepełnosprawnych w Opolu, Rada ds. Sportu, Rada Kobiet w Opolu
***
Materiał powstał na podst. artykułu Adama Ploszki „Miasta praw człowieka. Idea a praktyka działania wybranych polskich miast w obszarze praw człowieka” Przegląd konstytucyjny 2/2022, s. 63-87.
