Opole nie zapomina o uczniach ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi

Na ostatniej  w roku 2022 sesji Rady Miasta Opola toczyła się dyskusja związana z systemem oświaty dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. – Myślę, że jako miasto mamy w tym względzie przemyślaną i spójną koncepcję – komentuje wiceprezydent miasta Maciej Wujec.

Jest ona fragmentem ogólnej strategii rozwoju oświaty w Opolu, przygotowanej na lata 2021-2030. Polega na dostosowaniu liczby oddziałów integracyjnych w szkołach i przedszkolach do potrzeb dzieci w różnym stopniu niepełnosprawności, tworzeniu optymalnych warunków dla uczniów objętych kształceniem specjalnym w edukacji włączającej, zapewnieniu systemowego wsparcia dla dzieci z trudnościami edukacyjnymi, depresją, problemami z uzależnieniem, z zaburzeniami ze spektrum autyzmu i zagrożonych niedostosowaniem społecznym. Strategia miasta w tym względzie przewiduje także utworzenie centrum edukacyjno-terapeutycznego z ośrodkiem rewalidacyjno-wychowawczym dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim oraz niepełnosprawnościami z nią związanych.

Baza

Tyle drogowskazy, najważniejsze jednak jest dokąd one prowadzą.

– Na początek zdefiniowaliśmy m.in. potrzeby dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim. One mogą liczyć na edukację i miejsce w przedszkolu nr 53 i szkole specjalnej nr 13 – przypomina wiceprezydent Wujec. – I okazało się, że ta infrastruktura jest już niewystarczająca. W związku z tym planujemy budowę Centrum rewalidacyjno –wychowawczego na Malinie. W pięknej okolicy sztucznych stawów, w otoczeniu zieleni powstaną parterowe pawilony z wszystkimi możliwymi udogodnieniami dla osób niepełnosprawnych, z gabinetami terapeutycznymi. Naprawdę będzie to ośrodek na europejskim poziomie- zapewnia wiceprezydent Wujec, a przedsięwzięcie jest na etapie kończenia niezbędnej dokumentacji. W ośrodku znajdzie się miejsce dla grupy tzw. podwyższonej troski w szkole specjalnej, co pozwoli zwolnić w niej miejsce m. in. dla grupy dzieci autystycznych w cięższym spektrum.

Ale już wiadomo, że to może nie wystarczyć, dlatego trwają prace przy adaptacji dla szkoły specjalnej dwóch dodatkowych pięter w budynku przy ul. Torowej. W zamyśle znajdzie się tam miejsce dla około 40 starszych uczniów, którzy będą tu przyuczani do zawodu. W tym roku zakończą się tam wszystkie niezbędne prace i placówka zostanie oddana do użytku.

– Kolejnym projektem jest powstanie Centrum Wspierania Edukacji, w budynku dawnego gimnazjum przy ul. Powstańców Śląskich – podkreśla wiceprezydent Wujec. – Centrum pracuje od roku, powstało też z myślą o dzieciach ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Ośrodek służy także wspieraniu nauczycieli opiekujących się takimi dziećmi oraz doradztwem pedagogiczno-psychologicznym. Są tam w mojej ocenie świetne warunki do edukacji zarówno dzieci jak i nauczycieli. Tu dzieci mają szanse na precyzyjną diagnozę, co warunkuje ich dalszą przyszłość w systemie edukacji.

I właśnie o tą przyszłość toczy się spór. – Część rodziców chciałoby, żeby ich dzieci uczyły się na poziomie szkoły tzw. głównego nurtu, lecz w warunkach szkoły specjalnej, gdzie mamy czteroosobowe klasy, którymi zajmuje się dwójka opiekunów – przyznaje wiceprezydent Maciej Wujec. – To znaczy w pewnej skali już to robimy w klasach integracyjnych, gdzie część zajęć dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi mają w mniejszych grupach. I tego typu rozwiązanie chcemy doskonalić, natomiast nie mamy przekonania, że potrzebny jest specjalny ośrodek, który będzie realizował normalny program nauczania w warunkach jakie panują w szkole specjalnej, bo to przecież wiąże się z izolacją tych dzieci od środowiska rówieśniczego, po drugie, nie ma pewności jak wielkie byłoby zainteresowanie taką forma edukacji, a po trzecie, nie mamy przekonania, czy takie rozwiązanie byłoby najlepsze.

– Ostatnio w przestrzeni medialnej pojawiły się sygnały rodziców dzieci autystycznych, że nikt nie chce ich przyjąć do „normalnej” szkoły – uzupełnia Aleksander Iszczuk, naczelnik Wydziału Oświaty opolskiego Ratusza. – Chcę podkreślić, że nie ma takiej możliwości, by szkoła nie przyjęła takiego ucznia  w ramach swojego rejonu, natomiast gdy rodzic stara się o miejsce dla dziecka poza rejonem, może się spotkać z odmową dyrekcji szkoły, która nie ma wolnych miejsc.

– System opieki nad dziećmi ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w Opolu, to nie jest Polska w ruinie – podkreśla wiceprezydent  Wujec. – Mamy naprawdę przemyślaną strategię, której elementy jak widać systematycznie udoskonalamy.  Myślę, że mamy w tym względzie jedne z najlepszych rozwiązań w Polsce.

Ludzie

– Orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego ze względu na autyzm są wydawane wyłącznie przez publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne,
w oparciu o przedstawioną przez rodzica dokumentację medyczną – podkreśla Aleksander Iszczuk, naczelnik Wydziału Oświaty opolskiego Ratusza.

W poprzednim roku szkolnym Miejska Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna wydała 258 orzeczeń ze względu na autyzm, w tym zespół Aspergera: 92 orzeczenia dla dzieci w wieku przedszkolnym, 136 orzeczeń dla uczniów szkół podstawowych i 30 orzeczeń dla uczniów szkół ponadpodstawowych. W roku szkolnym 2022/23, w szkołach prowadzonych przez miasto Opole jest 411 uczniów ze spektrum autyzmu, w tym 122 w przedszkolach, 223 w szkołach podstawowych i 66 w szkołach ponadpodstawowych. Wśród nich 98 osób ma równolegle inne niepełnosprawności, w tym niepełnosprawność intelektualną.

Dzieci z autyzmem w większości są objęte kształceniem specjalnym w oddziałach ogólnodostępnych, w 48 oddziałach integracyjnych oraz w 36 specjalnych, które funkcjonują w publicznych przedszkolach i szkołach prowadzonych przez miasto.

– W szkołach ogólnodostępnych, w których kształceniem specjalnym są objęci uczniowie z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego, wydanym ze względu na autyzm, w tym zespół Aspergera, lub niepełnosprawności sprzężone, zatrudnia się dodatkowo nauczycieli wspomagających – informuje Aleksander Iszczuk. – Natomiast w oddziałach integracyjnych, gdzie na 20 uczniów maksymalnie pięcioro może mieć orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, jest zatrudniany 1 nauczyciel wspomagający dla całego oddziału. Dla przykładu w samych szkołach podstawowych, w których kształci się 223 uczniów ze spektrum autyzmu, zatrudnia się nauczycieli wspomagających na 149,5 etatach, co stanowi dodatkowe 0,67 etatu na jednego ucznia z autyzmem. Natomiast łącznie we wszystkich przedszkolach i szkołach nauczyciele wspomagający są zatrudnieni na 243,2 etatach. Istotną rolę w organizacji kształcenia specjalnego dla uczniów z autyzmem pełnią także zatrudniani w przedszkolach i szkołach nauczyciele specjaliści (pedagog szkolny, pedagog specjalny, psycholog, logopeda, terapeuta), których zadaniem jest zapewnienie uczniowi prawidłowego procesu nauczania, zgodnego z zaleceniami ujętymi w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego. W bieżącym roku szkolnym zatrudnienie nauczycieli specjalistów (z wyłączeniem doradców zawodowych) w publicznych szkołach i przedszkolach w Opolu wynosi 402 etaty.

Uczniowie z autyzmem oraz z głębszą niepełnosprawnością intelektualną (umiarkowana, znaczna) są objęci kształceniem w Zespole Szkół Specjalnych
w Opolu, w którym funkcjonują 2 szkoły: Publiczna Szkoła Podstawowa nr 13 Specjalna i Specjalna Szkoła Przysposabiająca do Pracy. W szkole podstawowej, która kształci łącznie 101 uczniów z różnego rodzaju niepełnosprawnościami, z których jedną jest niepełnosprawność intelektualna, obecnie jest 38 uczniów z autyzmem, w szkole przysposabiającej do pracy – na 42 uczniów – 5 jest uczniów autystycznych. Dzieci z autyzmem i innymi niepełnosprawnościami w wieku przedszkolnym (do 9. roku życia) są objęte kształceniem w Publicznym Przedszkolu nr 53 Specjalnym oraz w oddziale specjalnym w Przedszkolu Publicznym nr 51 Integracyjnym. Oddziały specjalne w przedszkolach i szkołach mają dostosowaną liczebność uczniów, zgodną z obowiązującymi przepisami, która dla osób z autyzmem wynosi od 2 do 4 uczniów.

Uczniowie z autyzmem kształcą się także w Zespole Niepublicznych Szkół Specjalnych dla Dzieci z Autyzmem i Uczniów ze Sprzężonymi Niepełnosprawnościami w Kup, który został założony przez Stowarzyszenie na Rzecz Autyzmu „Uczymy się żyć razem”. Aktualnie uczęszcza tam 15 osób z Opola. Miasto zapewnia 14 uczniom bezpłatny transport do szkoły a w przypadku 1 ucznia zwraca koszty dowozu przez rodzica.