Opole stawia na dostępność

W Opolu podejmowanych jest wiele działań poprawiających aktywność osób z niepełnosprawnościami w życiu społecznym i zawodowym. Przez ostatnią dekadę w mieście znacząco wzrosła liczba osób ze szczególnymi potrzebami.

Ze Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań wynika, że trzy lata temu osoby z niepełnosprawnością stanowiły 14% ogółu ludności kraju. W województwie opolskim jest ich prawie 125 tysięcy, w tym ponad 52 tysiące z niepełnosprawnościami biologicznymi (tzn. odczuwających ograniczenie zdolności do wykonywania czynności podstawowych stosownie do swojego wieku) oraz 72 tys. z niepełnosprawnością prawną (posiadających aktualne orzeczenie wydane przez uprawniony organ). W 2011 r. w Opolu było  11 tys. osób z niepełnosprawnościami (9% mieszkańców). Dziesięć lat później na ponad 127 tys. mieszkańców przypadało 15 tys. z niepełnosprawnościami (11,82 % populacji).

Jednym z najbardziej spektakularnych przykładów, że miasto przechodzi od słów do czynów jest przyznany Opolu w 2019 roku certyfikat Światowej Organizacji Zdrowia WHO ,,Miast Przyjaznych Starzeniu”. Wyróżnienie gromadzi wokół siebie miasta różnej wielkości z całego świata. Łączy je podobne podejście do polityki senioralnej, mające na celu podniesienie jakości życia starszych osób, w tym z niepełnosprawnościami. Kilka tygodni temu Urząd Miasta Opola zajął drugie miejsce w konkursie „Idol” organizowanym przez Fundację Szansa – Jesteśmy Razem. Zgłasza się tam osoby, firmy i instytucje, które swoją działalnością wybitnie przyczyniają się do poprawy jakości życia osób niewidomych i słabowidzących. Opole doceniono w kategorii “Produkt roku” za opracowanie wytycznych pn. „Pies asystujący w budynkach Urzędu Miasta Opola i miejskich jednostkach organizacyjnych” oraz przeprowadzenie zajęć edukacyjnych promujących to działanie. Ponadto urząd uhonorowano drugim miejscem  w kategorii „Firma roku” za realizację działań na rzecz szeroko rozumianej Dostępności + .

Na ten sukces pracuje wiele instytucji, np.: Centrum Informacyjno – Edukacyjnego ,,Senior w Opolu”, Rada Seniorów, Kluby Seniora, Centrum Aktywizacji Społecznej, Domy Dziennego Pobytu, Środowiskowe Domy Samopomocy, Powiatowa Społeczna Rada ds. Osób z  Niepełnosprawnościami, a także realizacja programów „Opieka wytchnieniowa”, ,,Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej”, usługi teleopieki oraz Złota Rączka dla Seniora. Popularnością cieszą się również Karta ,,Opolski Senior” oraz Karta ,,Opolska Rodzina”. Przykładów jest zresztą znacznie więcej, jak choćby Kampania ,,Opole w Rytmie Życzliwości”, konkurs Opole bez barier – konkurs imienia Adama Pieszczuka”, Opolskie Dni Osób z Niepełnosprawnościami, Ogólnopolski Przegląd Piosenki Osób Niewidomych, czy Opolskie Dni Seniora.

Od 2024 roku w Urzędzie Miasta funkcjonuje także Biuro ds. Dostępności.

– Osoby ze szczególnymi potrzebami to ci mieszkańcy, którzy ze względu na swoje cechy zewnętrzne lub wewnętrzne, albo ze względu na okoliczności, w których się znalazły, muszą podjąć dodatkowe działania lub zastosować dodatkowe środki w celu przezwyciężenia bariery do uczestniczenia w różnych sferach życia na zasadzie równości z innymi osobami – tłumaczy naczelnik Biura ds. Dostępności Urzędu Miasta Opola, Mateusz Szpryngiel.

W ramach swoich działań zapewnia na przykład usługę tłumacza języka migowego przy załatwianiu spraw urzędowych, realizuje  projekty i warsztaty ,,Dostępne Opole – Zobacz! Dotknij! Poczuj! – witajcie w naszym Świecie”. Niewidzialna Przestrzeń to miejsce, gdzie każdy może poczuć się jak osoba niewidoma, doświadczyć ciemności. Celem warsztatów było podjęcie działań informacyjnych na temat konieczności i form wsparcia osób z dysfunkcją wzroku. W pierwszej edycji uczestniczyły dzieci z przedszkoli, uczniowie szkół oraz seniorzy. Zorganizowano konferencję „Kierunek: Dostępne Opole”, podczas, której pokazano m.in. dobre praktyki z innych miast w zakresie działań podejmowanych na rzecz poprawy dostępności. Prelegentami byli m.in. dr inż. arch. Paulina Tota-Stawarczyk z Fundacji Polska Bez Barier, która opowiedziała  o Standardach dostępności dla miast, Anna Żórawska z Fundacji Kultura Bez Barier precyzowała temat współpracy w dostępności, a Włodzimierz Ożga opowiadał czym jest alfabet Baille’a i czy jest jeszcze potrzebny.

Biuro ds. Dostępności było również współorganizatorem weekendu „Kultury bez Barier” w Opolu. Najmłodsi wraz z opiekunami wzięli udział w rodzinnych warsztatach literacko-plastycznych „Czy pies przewodnik ma pchły?” Miało to na celu zwrócenie uwagi mieszkańców na przyjazność i otwartość Opola na wizyty psów asystujących w budynkach urzędu i miejskich jednostkach organizacyjnych. Gośćmi specjalnymi byli właściciel psa przewodnika Waldemar Oppelt oraz Laba, pies przewodnik.

Podczas Targów Dostępności zorganizowano konferencję „Dostępność architektoniczna w przestrzeni miejskiej”. Konferencja stanowiła znakomitą okazję by spojrzeć na dostępność architektoniczną z różnych perspektyw. Agata Gawska, doświadczona ekspertka w zakresie dostępności, opowiadała o znaczeniu zrozumienia potrzeby zapewnienia dostępności architektonicznej w administracji publicznej. Z kolei Katarzyna Dinst, socjolożka i ekspertka ds. dostępności, odnosząc się do doświadczeń własnych opowiedziała o postrzeganiu dostępności architektonicznej z punktu widzenia osoby niskorosłej. Dr inż. arch. Marcin Gałkowski, adiunkt na Wydziale Budownictwa i Architektury Politechniki Opolskiej, wskazał na znaczenie wypracowania dokumentów, jakimi są standardy dostępności architektonicznej, w kontekście przeciwstawiania się tworzeniu zamkniętych grup społecznych. Natomiast dr Agnieszka Kossowska, prezeska Fundacji Rozwoju Edukacji Empatycznej FREE, kierowniczka Biura Wsparcia Osób z Niepełnosprawnościami Politechniki Opolskiej oraz Bartosz Berezowski, Prezes Fundacji Geko, przewodniczący Opolskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego, zaprezentowali założenia prowadzonych w mieście  konsultacji społecznych: dostępność w Opolu.

W Centrum Dialogu Obywatelskiego utworzono przestrzeń dedykowaną mieszkańcom Opola, którym idea dialogu oraz partycypacji społecznej jest szczególnie bliska. Obiekt dostosowano do współczesnych wymagań, wykonując m.in. sześć map dla niewidomych (tyflomapy), fakturowe oznaczenia nawierzchni w budynku. Rozpoczęto proces montowania znaczników dedykowanych niewidomym lub słabowidzącym, wykonano tablice kierunkowe w budynku. Podobne prace zaplanowano także w Urzędzie Miasta przy Pl. Wolności oraz w Centrum Usług Publicznych przy ul. Pileckiego.

Przyjęta została procedura przyjmowania, rejestrowania  i  realizacji  wniosków o  zapewnienie dostępności. Cała procedura została przygotowania w postaci filmu z transkrypcją i tłumaczeniem na polski język migowy. Do wszystkich budynków, w których Urząd prowadzi działalność zakupiono maty do ewakuacji osób z niepełnosprawnościami. Ponadto wprowadzono wytyczne do ewakuacji z zagrożonych obiektów.

Opole podpisało też porozumienia o współpracy z: Fundacją Aktywizacja, Fundacją Szansa – Jesteśmy Razem, Polskim Związkiem Niewidomych – Okręgiem Opolskim, Miejską Biblioteką Publiczną w Opolu, Narodowym Centrum Polskiej Piosenki w Opolu, Opolskim Teatrem Lalki i Aktora im. Alojzego Smolki w Opolu, Galerią Sztuki Współczesnej w Opolu. Powołano też specjalny Zespół ds. Dostępności.

– Dostępność to klucz do tworzenia miasta, w którym każdy ma równe szanse. Dla osób m.in.  z niepełnosprawnościami bariery architektoniczne, brak dostosowanych usług publicznych czy niedostępny transport mogą oznaczać wykluczenie z życia społecznego, zawodowego  i kulturalnego. Wszystkie działania w ramach szeroko rozumianej dostępności powinny być ,,szyte na miarę” – zwraca uwagę Mateusz Szpryngiel. – Pamiętajmy, że dostępność to: równość, szacunek, otwartość, podmiotowe traktowanie, poszanowanie indywidualności. Robimy wszystko co możliwe, aby wszelkie przeszkody likwidować – mówi Mateusz Szpryngiel. – W dłuższym horyzoncie musimy zmierzyć się ze zmianą struktury potrzeb, a także projektowaniem rozwiązań uwzględniających potrzeby dorastającego oraz starzejącego się społeczeństwa – kończy.

B

Dariusz Król

Znawca futbolu, pomysłodawca i były redaktor naczelny ogólnopolskiego tygodnika „Tylko piłka”. W przeszłości także dziennikarz tygodnika i dziennika Gazeta Opolska (m.in. kierownik działu sportowego). Obecnie redaktor magazynu „Opole i kropka” i Czasu na Opole, w których zajmuje się głównie tematami z życia miasta, historią i sportem.

Najnowsze artykuły