Poznaj historię Biało-Czerwonej
Biało-czerwona. Polska flaga. Nasz symbol, powód do dumy, najbardziej rozpoznawalny polski znak. 2 maja w Polsce obchodzimy jako Dzień Flagi RP. Święto ustanowiono dopiero w 2004 roku. Ale jaki jest ten czerwony kolor (karmazynowy, amarantowy czy cynobrowy) i czy biały to naprawdę biały?
– Spory ideowe o odcień koloru czerwonego na polskich flagach i symbolach toczyły się od początków XX wieku – mówił na antenie radiowej Jedynki prof. Andrzej Nowak, historyk.
Historia polskiej flagi jest długa. Początki sięgają X wieku, gdy polscy książęta używali chorągwi, ale miały one bardzo różne kolory i były prywatnymi symbolami. Chorągiew jako flaga narodowa pojawia się na przełomie XIII i XIV wieku. Była czerwona z białym orłem umieszczonym nieco bardziej w lewo niż pośrodku.
Biel w połączeniu z czerwienią jako symbole zaistniały 3 maja 1792 r., kiedy to Polki patriotki dla uczczenia pierwszej rocznicy Konstytucji 3 maja przewiesiły białe szarfy przez czerwone suknie. Po wybuchu powstania listopadowego wprowadzono biało-czerwone kokardy wojskowe.
Kolory biały i czerwony, jako barwy państwowe Polski, zostały wprowadzone przez parlament 7 lutego 1831 roku. Za symbol państwowy flaga biało-czerwona została uznana dopiero po I wojnie światowej, w 1919 roku.
Historycznie polskie barwy narodowe wywodzą się z herbu Królestwa Polskiego i herbu Wielkiego Księstwa Litewskiego. W symbolice polskiej flagi biel pochodzi od bieli orła, będącego godłem Polski i bieli Pogoni – rycerza galopującego na koniu – godła Litwy. Oba godła znajdują się na czerwonych tłach tarcz herbowych. Na naszej fladze biel znalazła się u góry, ponieważ w polskiej heraldyce ważniejszy jest kolor godła niż tła.
„Biało-czerwona jest z Polakami w chwilach radości i smutku. Widziała narodziny Niepodległej, Powstanie Warszawskie, Grudzień 70 i strajki Solidarności. Była malowana na samolotach w czasie Bitwy o Anglię, powiewała nad Monte Cassino. Wielu oddało za nią życie…” – czytamy na oficjalnej stronie Instytutu Pamięci Narodowej. Polską flagę zawsze też kojarzymy z sukcesami sportowców. Dobrze, że nie potrafią się bez niej cieszyć ze swoich sukcesów. Zawsze jest im z nią do twarzy.
Kolory polskiej flagi mają swoje znaczenie. Biały oznacza srebro, a także wodę oraz dobro i czystość dążeń narodu polskiego. Czerwony jest symbolem ognia, oznacza odwagę, waleczność oraz dostojność i majestat władców polskich. W heraldyce biel jest symbolem czystości, lojalności, pokory i szlachetności. Czerwień to miłość, dzielność, żarliwość i poświęcenie.
Czy biel jest biała? Nie do końca… Biel polskiej flagi idealnie czystą bielą nie jest. Obecnie obowiązuje ustawa, wg której kolor bieli polskiej flagi ma odcień „srebrnobiały”; w przeciwieństwie do powszechnie stosowanego odcienia „śnieżnobiałego”. To może choć czerwień jest czerwona? Tu jest jeszcze ciekawiej! Czerwień flagi państwowej ewoluowała. W latach 1921–36 był to karmazyn, w latach 1928–80 – cynober, a obecnie, ustawowo, ponownie jest to karmazyn, choć odrobinę „wygaszony” wobec tego z lat międzywojennych. Dodajmy, że pomimo istniejącego zapisu w ustawie, powszechnie stosowana jest odmiana bardzo odległa wobec ustawowego karmazynu.
Święto Flagi zapoczątkował poselski projekt z 15 października 2003 r. Ustanowienie dnia 2 maja świętem miało swoje uzasadnienie w historii. 2 maja był dniem w Rzeczypospolitej Ludowej obowiązkowego zdejmowania flagi po Święcie Pracy, z uwagi na zakaz obchodzenia rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Ustawa o dniach wolnych od pracy z 18 stycznia 1951 roku znosiła trzeciomajowe święto. Powodów było kilka. Święto Konstytucji 3 Maja tradycyjnie wiązało się z walką Polaków o niepodległość od zaborów podczas rządów komunistycznych w Polsce. W tym dniu odbywały się akcje protestacyjne, manifestacje, upominanie się o wolność i państwowość.
Ponadto Dzień 3 maja od 1920 roku został oficjalnie ogólnopolskim świętem religijnym, gdyż Kościół Katolicki obchodzi w tym dniu uroczystość Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski. W ten sposób od 2004 roku w Polsce – dzień zdejmowania flagi stał się dniem jej uhonorowania. W tym dniu przypada też rocznica z okresu II Wojny Światowej, gdy w 1945 r. została przez polskich żołnierzy zawieszona w Berlinie flaga biało – czerwona, symbolicznie kończąc epokę okupacji nazistowskiej.
W dniu 2 maja przypada także Dzień Polonii i Polaków za granicą.
