Święto polskiego żołnierza – historia

Dzisiaj, 15 sierpnia, jak co roku obchodzimy Święto Wojska Polskiego. Z tej okazji w Opolu zaplanowano uroczystości. Najpierw o godz. 10:30 odbędzie się msza święta w kościele pw. Świętej Trójcy, godzinę później przemarsz Wojska Polskiego pod pomnik Bojownikom o Polskość Śląska Opolskiego na Placu Wolności, punktualnie w południe Uroczysty Apel, a wszystko zakończy około godz. 13:00 pokaz sprzętu wojskowego i oczywiście wojskowa grochówka.

Święto Wojska Polskiego jest obchodzone w dniu 15 sierpnia nieprzypadkowo. Zostało ustanowione na mocy ustawy Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 30 lipca 1992 r. Nawiązuje bezpośrednio do przedwojennego Święta Żołnierza, upamiętniającego zwycięstwo Polaków w Bitwie Warszawskiej podczas wojny polsko-bolszewickiej z 1920 r.

„W dniu tym wojsko i społeczeństwo czci chwałę oręża polskiego, której uosobieniem i wyrazem jest żołnierz. W rocznicę wiekopomnego rozgromienia nawały bolszewickiej pod Warszawą święci się pamięć poległych w walkach z wiekowym wrogiem o całość i niepodległość Polski” – czytamy w uzasadnieniu decyzji z 1992 roku.

Operacja wyparcia bolszewików, która trwała w dniach 13–25 sierpnia 1920 r., de facto pokrzyżowała Sowietom plany podboju Europy. Kluczowe było kontruderzenie znad Wieprza pod dowództwem marszałka Piłsudskiego. Polacy zdawali sobie sprawę ze znaczenia tego rozstrzygnięcia, dlatego na mocy rozkazu gen. Stanisława Szeptyckiego z 1923 r. dzień 15 sierpnia ustanowiono Świętem Żołnierza. Etos żołnierzy jako obrońców wartości, pokoju i gwarantów bezpieczeństwa umacniał się przez całe dwudziestolecie międzywojenne, również w sierpniu 1939 r.

„Gdyby Piłsudski i Weygand w bitwie pod Warszawą nie zdołali powstrzymać triumfalnego pochodu armii sowieckiej, to nie tylko chrześcijaństwo doznałoby klęski, lecz i cała cywilizacja zachodnia znalazłaby się w niebezpieczeństwie” – napisał brytyjski dyplomata i pisarz Edgar Vincent D’Abernon. Opinię tę zawarł w pracy „Osiemnasta decydująca bitwa w dziejach świata pod Warszawą 1920 r.”, w której opisał swoje doświadczenia z pracy w misji międzysojuszniczej działającej w czasie wojny polsko-bolszewickiej.

Co ciekawe, 15 sierpnia świętowano już w I połowie XIX w., w czasach Księstwa Warszawskiego. Okazją były urodziny Napoleona Bonapartego, które traktowano jako nieformalne święto polskiej armii. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w latach 1919–1923, świętem wojskowych był dzień 6 sierpnia – na pamiątkę rozpoczęcia działań przez Pierwszą Kompanię Kadrową. 15 sierpnia został ogłoszony świętem Wojska Polskiego w 1923 roku i pozostawał nim do 1947. Przedwojenne święto nigdy nie zostało oficjalnie uchylone ani zniesione, jednak komunistyczne władze uznały, że stosowniejszą datą będzie 12 października, czyli upamiętnienie bitwy pod Lenino, którą stoczyła z Niemcami 1. Dywizja Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Do obchodów 15 sierpnia i upamiętnienia Bitwy Warszawskiej powrócono właśnie w 1992 r.

15 sierpnia to także święto kościelne – Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (Matki Boskiej Zielnej).