„Urodziny Pegaza”. Dziś mija rok od powrotu słynnej rzeźby do domu [ZDJĘCIA]
„Pegaz” autorstwa Mariana Nowaka wrócił na Plac Jana Pawła II dokładnie 7 września 2023. Mimo że wielu Opolan kojarzy go z Chabrami, to właśnie w tym miejscu pojawił się po raz pierwszy w latach 70’.
Na Chabry trafił dopiero pod koniec lat 70, gdzie stał do 2010 roku. Następne 13 lat Pegaz spędził w pracowni syna jego twórcy, Pawła Nowaka, który zajmował się jej konserwacją. W tam czasie trwały dyskusje, gdzie po zakończonych pracach rzeźba skrzydlatego konia miałby stanąć. Jedni typowali teren przy Centrum Wystawienniczo – Kongresowym, inni stawiali na Chabry. Zwyciężyła koncepcja historyczna, czyli postawienie rzeźby tam gdzie Opolanie zobaczyli ją po raz pierwszy, na obecnym Placu Jana Pawła II. W ten sposób historia niezwykłej rzeźby zatoczyła koło. A była to historia niezwykle interesująca.
Historia naszego, opolskiego Pegaza rozpoczęła się w połowie lat 70. XX wieku. Narodził się w centrum miasta, przy ul. Ozimskiej 8, gdzie w podwórzu mieściła się pracownia artysty rzeźbiarza Mariana Nowaka (1921-2000). Nowak tworzył swoje rzeźby z blach metalowych. Oryginalna metoda była wynikiem połączenia doświadczenia rzemieślniczego, jakiego artysta nabrał w kuźni swojego ojca, z wiedzą wyniesioną z pracowni prof. Xawerego Dunikowskiego podczas studiów w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Sama pracownia przy Ozimskiej powstała z trzech połączonych garaży, też zresztą bardziej przypominała kuźnię niż tradycyjne atelier artysty.
Zanim powstała wielka figura Pegaza, Nowak kilkakrotnie podejmował ten temat w mniejszej skali. Statuetka z przedstawieniem kilkunastocentymetrowego pegaza dołączana była do nagrody miesięcznika „Opole” przyznawanej od 1970 roku, a szkicową kompozycję Pegaz, wykonaną w 1971 roku ze spawanej miedzi, o wysokości około półtora metra, przechowuje w swoich zbiorach Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu.
Pegaz stanął wpierw na ówczesnym placu Lenina, przed siedzibą Teatru Jana Kochanowskiego i Biura Wystaw Artystycznych (dzisiejsza Galeria Sztuki Współczesnej) w kwietniu 1976 roku w ramach wystawy rzeźb plenerowych Mariana Nowaka, towarzyszącej II Opolskim Konfrontacjom Teatralnym. Obok stanęło kilka innych realizacji, m.in. figury Flory. Na placu Pegaz został nieco dłużej, ale już pod koniec lat 70. przeniesiono go na Chabry. Mówiono, że nie pasował do sąsiedztwa komitetu wojewódzkiego partii usytuowanego naprzeciw. Na Chabrach figura stała do roku 2010, kiedy to nadzór budowlany wydał decyzję o jego rozbiórce z powodu złego stanu technicznego rzeźby.
Po 13 latach Pegaz wrócił do domu, czyli na plac przed Teatrem im. Jana Kochanowskiego. A dziś pierwszą rocznicę owego powrotu hucznie świętowano. Rocznicę połączono z Narodowym Czytaniem „Kordiana”. Aby odczytać na nowo klasykę literatury polskiej i spróbować odkryć nowe znaczenia, Miejska Biblioteka Publiczna w Opolu zaprosiła do wspólnej lektury Galerię Sztuki Współczesnej w Opolu. Koncentrując się na motywie konia w utworze Słowackiego, nawiązano do historii opolskiego „Pegaza” – kultowej rzeźby autorstwa Mariana Nowaka.
