Budżet Obywatelski, czyli od Porto Alegre do Opola
Ruszył nabór projektów do X edycji Budżetu Obywatelskiego Opola. Historia Budżetu Obywatelskiego, który tak pokochali nasi mieszkańcy, jest dość krótka, ale korzenie ma daleko, bo aż w Ameryce Południowej, a dokładnie w Porto Alegre. Mieszkańcy bardzo się zaangażowali, bo w ciągu roku uczestniczyli w kilku cyklach spotkań na osiedlach miasta.
Co przekonało inne miasta? Oczywiście skuteczność! W ciągu 12 lat w Porto Alegre udało się znacznie zwiększyć dostęp do kanalizacji: przed budżetem obywatelskim miało go 49% mieszkańców, a w 2001 roku – 98%. Budżet obywatelski w tym mieście przyczynił się też do powstawania spółdzielni pracowniczych – w ciągu 8 lat powstało ich 51. Inne korzyści na przestrzeni 12 lat to m.in. 240-procentowy wzrost liczby uczniów szkół podstawowych i średnich, 144-procentowy wzrost wpływów do budżetu z podatków lokalnych oraz trzykrotny liczby lokalnych stowarzyszeń. I w ten sposób to południowoamerykańskie miasto osiągnęło najniższy w całej Brazylii odsetek analfabetów oraz śmiertelności niemowląt, przekraczając także brazylijskie normy wysokości wskaźnika średniej długości życia.
W ślad za Porto Alegre poszły brazylijskie Santo Andre i urugwajskie Montevideo, a do 2000 roku budżet obywatelski działał już w 130 gminach Brazylii. W 2010 roku budżet obywatelski działał w ok. 510 miastach Ameryki Południowej, a w 2014 roku – aż w 2000 miast kontynentu.
Budżety Obywatelskie w Europie najpierw wprowadziło sześć miast Europy. Prym wiodło włoskie Grottamare (1994 rok), dalej Salford w Wielkiej Brytanii (1996), Monchweiler w Niemczech (1998). Tylko do 2005 roku około 5 milionów Europejczyków mogło zaopiniować miejskie wydatki w ramach budżetu obywatelskiego. Zainteresowanie budżetami obywatelskimi w Europie rosło z roku na rok. W 2005 roku wprowadziło je 55 europejskich miast, w 2008 roku – już 100, zaś rok później budżety obywatelskie funkcjonowały w ponad 200 europejskich miastach.
W Polsce po raz pierwszy pojawił się w 2011 roku w Sopocie. W Opolu istnieje od 2015 roku. Na tamtych doświadczeniach, biorąc pod uwagę liczne głosy mieszkańców, wypracowano zasady, które stanowią podstawy realizacji budżetu obywatelskiego w kolejnych latach. W tym roku odbędzie się już 10. edycja, a do tej pory w Budżecie Obywatelskim Opola zostało złożonych prawie 1200 projektów, z czego ponad 170 było, lub jest, realizowanych.
W tym czasie w Budżecie Obywatelskim Opola wydano prawie 40 milionów złotych na projekty zgłaszane przez mieszkańców, prawie 130 tysięcy oddanych głosów. To ciągle rosnąca liczba mieszkańców, których pomysły zostały lub są realizowane. To co raz bardziej świadomi procesu wydatkowania środków publicznych wnioskodawcy. To również coraz bardziej świadomi urzędnicy biorący udział w procesie oceny, a później realizacji każdego, nawet najbardziej oryginalnego projektu, który wygrał głosowanie.
Budżet Obywatelski Opola to wreszcie, a może przede wszystkim setki osób, które w atmosferze dialogu i dbałości o wspólne dobro jakim jest nasze miasto, dają wyraz swoim pomysłom i poddają je pod ocenę urzędników, ale przede wszystkim innych mieszkańców Opola. Z tego obywatelskiego procesu powstają realizacje projektów odpowiadające na potrzeby mieszkańców w dzielnicach jak i całego Opola. W jubileuszowej edycji naszego BO znowu możemy spodziewać się wielkiej kreatywności opolan.
W puli BO w tym roku znalazło się 6 mln 800 tys. zł, z czego 1,3 mln zł przeznaczono na projekty ogólnomiejskie, a 5,5 mln zł na zadania dzielnicowe. Zgłaszanie projektów potrwa do 12 czerwca. Następnie nastąpi ocena formalna i merytoryczna projektów oraz okres odwołań od decyzji. Lista zadań zakwalifikowanych do głosowania zostanie opublikowana między 14 a 20 września, a głosowanie ruszy 12 września i potrwa do 22 października.
