Babski comber, czyli chłopom wstęp wzbroniony

Od początku swojego istnienia Babski Comber jest zabawą barwną, huczną, pełną kolorowych ozdób oraz obowiązkowo oryginalnego przebrania. Kultywowany nie tylko na opolskich wsiach, ale także w niektórych dzielnicach Opola – dziś impreza ma miejsce w Sławicach.

Wywodzi się ze średniowiecznych zabaw zapustnych i zwyczajowo odbywał w tłusty czwartek. Ksiądz Jędrzej Kitowicz, osiemnastowieczny polski historyk i pamiętnikarz w „Opisie obyczajów i zwyczajów za panowania Augusta III” tak wspomina obyczaj krakowskiego babskiego combru: „…przekupki sprawiały sobie ochotę, najęły muzykantów, naznosiły rozmaitego jadła i trunków, i w środku rynku na ulicy, choćby po największém błocie tańcowały, kogo tylko z mężczyzn mogły złapać, ciągnęły do tańca”.

Zwyczaj kobiecych karnawałowych spotkań przetrwał, choć w nieco zmienionej formie na Śląsku i w Wielkopolsce. Nie bez powodu odbywał się w okresie karnawałowym, bo była to niezwykle barwna impreza. Kobiety zakładały kolorowe, wymyślne stroje, których na co dzień nie mogły zakładać ze względów obyczajowych, ale i ekonomicznych. Często rywalizowały, prześcigając się w pomysłach na najdowcipniejsze przebranie. Bardzo ważne były maski, kojarzone z karnawałem w Wenecji, szybko zadomowiły się jako obowiązkowy element stroju podczas combru. Wszystkie detale przetrwały do dziś, łącznie z okresem w jakim się odbywają.

Babski Comber organizowany jest przez kobiety i dla kobiet. Nie tylko śpiewają i plotkują, ale przede wszystkim doskonale się bawią, wcześniej osobiście przygotowując całą imprezę. W męskich Karczmach Piwnych „Kobieta to wróg!”, na Babskich Combrach wstępu nie mają mężczyźni! Wyjątek stanowi mężczyzna w damskim przebraniu, którego nikt nie rozpozna do oficjalnego zaprzysiężenia combru oraz mężczyźni muzycy. Choć i ci muszą się liczyć z nakazem ubrania w damskie ciuszki, zabranie jako fanty wszystkiego, co wpadnie paniom w ręce – butów, rękawiczek czy nakryć głowy oraz symboliczne obcięcie krawata. I tylko wtedy chłop może się na takim spotkaniu znaleźć.

Podczas imprezy odbywają się przeróżne zabawy: picie piwa na czas, konkurs tańca, najlepszy damsko-męski dowcip, zawody sprawnościowe związane z obowiązkami domowymi, najzabawniejsze przebranie czy najpiękniejsza maska. Zwycięstwo jest świetnym pretekstem do licznych toastów, którym zawsze towarzyszą gromkie wiwaty na cześć bab i radosny śmiech.

Warto też wiedzieć, iż 10 marca 2020 roku Babski Comber na Śląsku Opolskim został wpisany na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego.

Barbara Rak-Durkalec