Jak Warszawa stolicą została

Dokładnie 24 maja 1609 roku król Zygmunt III Waza opuścił wraz z rodziną i dworem Wawel, przenosząc się na stałe do Warszawy.

Najkrócej ta historia wyglądała tak: w 1595 roku Zamek Królewski na Wawelu, będący dotychczasową siedzibą polskiego władcy, strawił pożar. 18 marca 1596 król Zygmunt III Waza podjął decyzję o przeniesieniu stolicy z Krakowa do Warszawy. Przeprowadzka nastąpiła dokładnie 414 lat temu. Ówcześni nie widzieli w tym niczego szczególnego, wszak monarcha często opuszczał swe rezydencje, ale dziś przyjmuje się tę datę za początek stołeczności Warszawy.

Ciekawe, że decyzja króla nie była potwierdzona żadnym dokumentem. Kraków nadal pozostawał oficjalną stolicą i miejscem niemal wszystkich następnych koronacji władców. W Krakowie nadal przechowywano insygnia królewskie. W tej nieformalnej rywalizacji dwóch miast przesądził jednak fakt, że po 1611 roku to właśnie Warszawę Zygmunt III Waza uczynił swoim Miastem Rezydencjonalnym. To tam tętniło życie polityczne i dyplomatyczne Polski. Z Warszawy bliżej też było do Szwecji, ojczyzny Zygmunta, który przecież wcale nie rezygnował z praw do tamtejszego tronu.

Gdy król przeprowadził się do Warszawy bynajmniej  nie było to wielkie miasto, bo zamieszkiwało je raptem kilkanaście tysięcy ludzi. Atutem Warszawy było jednak jej strategiczne, centralne położenie. Na mocy unii lubelskiej zawartej między Polską a Litwą w 1569 roku uczyniono Warszawę stolicą polskiego parlamentaryzmu. Tam, na Mazowsze, łatwiej było dotrzeć szczególnie posłom i senatorom litewskim.

W 1793 roku, w dokumentacji z obrad sejmu rozbiorowego w Grodnie, w odniesieniu do Warszawy po raz pierwszy użyto słowa „stolica”. Po zakończeniu I wojny światowej, gdy odradzało się państwo polskie, nikt już nie miał wątpliwości, że stolicą kraju nad Wisłą jest Warszawa. W 1993 roku „Pod Budą” zaśpiewał słynną i piękną piosenkę „Nie przenoście nam stolicy do Krakowa”. Zespół może być spokojny, bo we współczesnej Polsce nikt nie ma takich planów.

Na zdjęciu Łazienki w Warszawie.

Dariusz Król

Znawca futbolu, pomysłodawca i były redaktor naczelny ogólnopolskiego tygodnika „Tylko piłka”. W przeszłości także dziennikarz tygodnika i dziennika Gazeta Opolska (m.in. kierownik działu sportowego). Obecnie redaktor magazynu „Opole i kropka” i Czasu na Opole, w których zajmuje się głównie tematami z życia miasta, historią i sportem.

Najnowsze artykuły