Zastanów się, zanim wyrzucisz

Inwestycje w szeroko pojętą ekologię to ważny punkt w budżetach miast. Nie inaczej jest w Opolu, gdzie dobiega końca realizacja kolejnego projektu dofinansowanego ze środków unijnych: “Eko nawyki dobre praktyki – gospodarka o obiegu zamkniętym”.*

Krok ku przyszłości
Coraz częściej w przestrzeni publicznej pojawiają się hasła typu: zero waste, recykling, obieg zamknięty czy gospodarka cyrkularna. Okazuje się, że w każdym obszarze naszego życia możemy realizować i wdrażać te hasła, nie tylko na skalę masową i przemysłową, ale także samodzielnie w naszych gospodarstwach domowych. Jednak aby to się działo, potrzebna jest świadomość i wiedza w tym zakresie. Temu miał służyć między innymi projekt „Eko nawyki dobre praktyki” realizowany przez Urząd Miasta Opola.

– Po edukacji dotyczącej segregacji odpadów uznaliśmy, że trzeba pójść o krok dalej, w kierunku przyszłości i zajęliśmy się tematem gospodarki cyrkularnej – wyjaśnia Iwona Kowalczuk, Naczelniczka Wydziału Gospodarki Odpadami Komunalnymi.

Zasady 7R
Gospodarka o obiegu zamkniętym jest modelem produkcji i konsumpcji, który polega na dzieleniu się, ponownym wykorzystywaniu, naprawianiu, odnawianiu i recyklingu istniejących materiałów, przedmiotów i produktów tak długo, aż nie stracą swoich wartości użytkowych. W ten sposób wydłuża się cykl życia produktów. Dzięki takiemu podejściu zmniejszamy ilość odpadów, powstawanie nowych, przeciwdziałamy zanieczyszczeniu środowiska i emisji dwutlenku węgla. Model ten kontrastuje z tradycyjnym, linearnym modelem ekonomicznym, który opiera się na schemacie „weź – zrób – zużyj – wyrzuć”.

– Celem gospodarki cyrkularnej jest utrzymanie produktów i materiałów w stanie ich najwyższej użyteczności i wartości przez cały czas – wyjaśnia Iwona Kowalczuk. – Sposobem na osiągnięcie tego celu jest skupienie się na zasadach modelu, powszechnie znanych jako „7 R”.

Pierwsza zasada (Rethink – Przemyśl) namawia do przemyślenia swoich nawyków konsumpcyjnych i oceny, czy naprawdę potrzebujesz danego zakupu. Druga (Reduce – Ograniczaj) mówi, aby ograniczać zużycie energii i wody, inwestować w urządzenia o niskim zużyciu energii, wyłączać nieużywane urządzenia, inwestować w ubrania wysokiej jakości, wykonanych z etycznie pozyskiwanych materiałów, które posłużą dłużej. Jednym słowem: otaczać się tylko tym, czego faktycznie używamy i co jest niezbędne do życia. Trzecia zasada (Reuse – Wykorzystaj ponownie) to unikanie przedmiotów jednorazowego użytku, używanie wielorazowych opakowań, wymiana produktami, których już nie używamy. Czwarta (Repair – Naprawiaj) namawia do naprawy posiadanych urządzeń i sprzętów. Nie kupujmy nowych, gdy stare ulegną awarii. Inwestujmy w ubrania i obuwie dobrej jakości, a  w razie potrzeby oddawajmy je do naprawy. W myśl piątej zasady (Refurbish – Odnawiaj) winniśmy odzyskiwać stare meble i dawać im nowe życie dzięki nowej farbie, ponownie wykorzystać stare części garderoby, przekształcając je w nowoczesne modele. Zasada (Recycle – Segreguj i przetwarzaj) mówi, aby starannie segregować odpady i przetwarzać odpady organiczne (kompost). W końcu (Recover – Odzyskuj) – odpady, które nie nadają się do recyclingu mogą być wykorzystane w całości lub częściowo.

Cyrkularne Opole
Od jakiegoś czasu w naszym mieście inwestujemy w działania i inicjatywy nawiązujące do obiegu zamkniętego. Jednym z nich są punkty wymiany książek, których do końca roku będzie już 11. Specjalnie zaprojektowane szafki, ustawione w różnych punktach miasta (m.in. w parku przy MDK czy w centrach handlowych) dają książkom drugie życie. Każdy może przynieść te, które przeczytał i wziąć ze sobą inne. Drugim przedsięwzięciem są punkty elektroodpadów, których do końca roku będzie w mieście 32. Można w nich zostawiać posegregowane żarówki, baterie, ładowarki i inne małe sprzęty elektroniczne. Ważnym projektem jest otwarta w minionym roku ReUżytkownia.

– Okazało się, że to strzał w dziesiątkę – komentuje prezydent Opola, Arkadiusz Wiśniewski. – Opolanie są chętni do wymianek i pozbywania się niepotrzebnych rzeczy. Liczby świadczą o tym najlepiej.

Od momentu otwarcia w połowie listopada minionego roku, przyniesiono do ReUżytkowni 10 ton przedmiotów, a odebrano 9,5 tony. A ponad 14 tysięcy osób odwiedziło to miejsce w samym centrum Opola. Poza wymianą, główną myślą tego projektu jest edukacja poprzez warsztaty i spotkania dla wszystkich mieszkańców.

Bardzo przydatna okazała się też aplikacja na telefony „Opole segreguje”, która m.in.: pobiera harmonogramy odbioru odpadów dla wskazanej nieruchomości, pomaga wyszukać, gdzie wrzucić dany rodzaj odpadu i jak je segregować, przedstawia elementy systemu odpadów komunalnych, t.j. PSZOK, mPSZOK czy MPE i posiada moduł umożliwiający wymianę rzeczy między użytkownikami, bardzo podobny do znanej aplikacji komercyjnej.

Edukacja przez zabawę
Inicjatywy miasta w gospodarkę cyrkularną to jedno, ale pamiętajmy, że wszystko zaczyna się w naszych głowach i domach. Zachęcamy do odwiedzania strony www.śmieciopolis.opole.pl, gdzie znajdziecie mnóstwo inspiracji i pomysłów na to, jak zadbać o środowisko i zmniejszyć ilość produkowanych odpadów. Jak prawidłowo segregować odpady dowiecie się również podczas pikniku „Opole w rytmie natury” organizowanego w parku na osiedlu Armii Krajowej.

*Tekst ukazał się we wrześniowym wydaniu “Opole i Kropka”.