W Opolu też świętujemy Barbórkę. To dzisiaj [ZDJĘCIA]
Barbórka to święto górników, zawsze obchodzone 4 grudnia. Opole też ma swoich, pracujących przy wydobyciu cementu. Opole to miasto cementowni, choć należałoby dodać, że bardziej ze swojej historii niż czasów obecnych, bo choć było ich dziewięć, ostała się tylko jedna.
Mówiło się też o ośmiu zakładach, ponieważ pierwsza cementownia Friedricha Wilhelma Grundmanna z czasem połączyła się z drugim zakładem Heymanna Pringsheima. Przez niemal pół wieku działała potem pod szyldem Oppelner Portland-Cement-Fabriken. Po wojnie uruchomiono tylko cztery cementownie: Groszowice, Bolko, Piast i Odrę – powstała w 1872 roku i jako jedyna funkcjonuje do dzisiaj.
Powstawaniu cementowniom w naszym mieście sprzyjała natura, ponieważ na tym terenie są duże złoża margla, potrzebnego są do produkcji cementu portlandzkiego (wynalezionego na początku XIX wieku w Anglii). Produkcja tego cementu stanowiła w XIX i XX w. markę, symbol Opola. Dodatkowym atutem było położenie miasta nad Odrą i dobrze rozwinięty transport rzeczny, który stanowił udogodnienie w dystrybucji surowca.
Cementownie miały spory wpływ na rozwój miasta. – Duże przedsiębiorstwa dające pracę wielu mieszkańcom miasta i okolicznych wsi napędzały rozwój Opola. Cementownie stanowiły potężny rynek pracy. Nastąpił znaczny wzrost liczby mieszkańców – z nieco ponad 4 tysięcy osób w 1816 roku do ponad 19 tysięcy w 1890 roku. Ponadto po plebiscycie w 1921 roku, gdy przesunięto granicę i do Opola przeniesiono niektóre urzędy, konieczne było wybudowanie budynków użyteczności publicznej oraz mieszkań dla napływającej ludności – opowiadała kurator wystawy „Cementownie Opola. Przemysł w strukturze miasta” Bogna Szafraniec.
Przypomnijmy jako ciekawostkę, że właśnie z cementu powstała rzeźba opolskiej Junony. Cementownia Grundmanna w 1867 roku wystawiła odlew Junony (jest kopią marmurowego popiersia bogini z Villi Ludovici w Rzymie) na wystawie światowej w Paryżu, gdzie została najpierw wyróżniona, a potem podarowana miastu. Stanęła w parku zamkowym ówczesnego Opola, a w wyniku wojny na wiele lat zniknęła z map miasta. W 2017 roku zostaje odtworzona przy współudziale cementowni Odry, Instytutu Sztuki UO i Miasta Opola, by stanąć w Parku Nadodrzańskim.
Słynna Hala Stulecia we Wrocławiu powstała w 1911 roku. Po raz pierwszy na tak dużą skalę wykorzystano beton zbrojony. Cement do budowy hali wyprodukowany został w opolskiej cementowni Silesia.
Cementownie w Opolu:
1857 – Grudmann
1865 – Pringsheim
1872 – Groschowitz (Groszowice)
1872 – Hafen (Port, Odra)
1884 – Giesel
1901 – Koniglich Neudorf (Bolko)
1906 – Stand Oppeln (Opole Miasto, Piast)
1906 Silesia
1908 – Frauendorf (Wróblin)
Większość zdjęć pokazuje Cementownię w Groszowicach
Patronka jest św. Barbara
Oto co głosi jedna z legend. Barbara żyła na przełomie III i IV w. Pochodziła z pogańskiej rodziny zamieszkałej na terenie dzisiejszego Libanu. Ojciec wysłał ją na naukę do Nikomedii (dzisiejsza Turcja), gdzie z czasem przyjęła chrześcijaństwo. Zmiana wiary nie spodobała się jej ojcu, dlatego postanowił on uwięzić córkę. Barbarze udało się jednak uciec. Podczas ucieczki modliła się do Boga o ratunek. Jej prośby zostały wysłuchane, ponieważ znalazła schronienie w podziemnej pieczarze. Właśnie dlatego została wybrana patronką osób pracujących pod ziemią. Jednak mimo schronienia Barbara została schwytana i skazana na śmierć przez ścięcie. Za tę zbrodnię jej ojciec został ponoć rażony piorunem. Przez to zdarzenie Barbara została uznana także za patronkę niespodziewanej śmierci.
Na zdjęciu widok z wieży kościoła św. Apostołów Piotra i Pawła w kierunku południowo-zachodnim. W tle, po lewej stronie widoczne zabudowania cementowni Adolfa Giesla, a po prawej Friedricha Wilhelma Grundmanna, ok. 1927 roku. Fot NN. Zbiory Muzeum Śląska Opolskiego.
