Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego

27 grudnia 1918 w Poznaniu wybuchło powstanie wielkopolskie. Jedno z niewielu zwycięskich w naszej historii, a pod tym względem z pewnością najbardziej znane. Polacy domagali się powrotu ziem zaboru pruskiego do Polski, która w tym czasie umacniała swą niepodległość. W Polsce od niedawna obchodzone jako święto państwowe Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego.

Wszystko rozpoczęło się podczas wizyty powracającego do Polski Ignacego Jana Paderewskiego, który w drodze do Warszawy przybył owacyjnie witany dzień wcześniej do Poznania. Wzburzeni tym Niemcy zorganizowali przemarsz swoich oddziałów wojskowych przez miasto. Zrywali polskie i koalicyjne flagi, napadali na polskie instytucje. Doszło do zamieszek, w wyniku których wywiązała się walka, podjęta następnie przez oddziały kierowane przez Polską Organizację Wojskową Zaboru Pruskiego.

Pierwszy na czele powstania stanął major Stanisław Taczak. Jego głównym zadaniem było zintegrowanie żywiołowo powstających oddziałów w jedną armię. Był Wielkopolaninem, który świetnie znał strukturę i specyfikę armii niemieckiej.

Około godz. 17:00 w okolicy „Bazaru” padły pierwsze strzały. Do tej pory nie udało się jednoznacznie ustalić, kto pierwszy zaczął strzelać; czy byli to żołnierze niemieccy z 6 pułku grenadierów, czy Polacy ochraniający siedzibę Paderewskich. Zachowane relacje uczestników mówią o niemieckich uczestnikach pochodu strzelających w powietrze z rewolwerów. Gdy na plac Wilhelmowski (ob. Wolności) przybyły kolejne polskie pododdziały, Niemcy wycofali się do gmachu Muzeum obok Bazaru, potem w kierunku gmachu Prezydium Policji. Polskie grupy bojowe wyparły Niemców ze śródmieścia, zajęły arsenał przy Wielkich Garbarach, budynki poczty, rejencji i główny dworzec kolejowy.

Poznań zajęto przy niewielkich stratach (8 zabitych i ok. 20 rannych). Wybuch walk w Poznaniu stał się hasłem do podjęcia akcji powstańczej w Wielkopolsce. Szybko i samorzutnie uformowały się pierwsze ochotnicze oddziały, złożone przeważnie z mieszkańców poszczególnych miejscowości. Najczęściej, drogą demokratycznego wyboru ustalano dowódcę, przyjmowane takie formy organizacyjne, do których przyzwyczajono się na froncie w armii niemieckiej.

Na kształt polskiej granicy zachodniej ogromny wpływ miała właśnie wielkopolska wiktoria, ponieważ linia graniczna objęła terytoria opanowane przez powstańców. Również dzięki akcji delegacji polskiej podczas konferencji paryskiej i przychylności Francji, osiągnięto maksimum tego, co było można wówczas uzyskać. Znacznym sukcesem było przyznanie Polsce obszarów niewyzwolonych, m.in. Bydgoszczy, Kępna, Leszna, Rawicza i Zbąszynia.

Powstanie wielkopolskie trwało 52 dni. Dzięki temu zrywowi Wielkopolska stała się następną częścią odradzającego się państwa polskiego.